Uygur, “Halet Çambel’in Heykeli Adana’ya Dikilmeli”

Vahit Şahin

Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Başkanı Dr. Haluk Uygur, Türkiye'nin ilk açık hava müzesini kuran ünlü Türk arkeolog Halet Çambel‘in heykelinin Adana'daki yeni müze girişine veya Sabancı Kültür Merkezi ile Tepebağ arasındaki orta refüje dikilmesi gerektiğini söyledi.

Uygur, “5 yıl önce değerli arkeolog Halet Çambel'i henüz kaybettiğimizde Adana'ya görkemli bir heykelini yapabilmek için harekete geçmiştik. Ben, Erol Doğan, Zülfikar İnönü Tümer, A.İhsan Çay, Yaşar Ateşoğlu ve Ali Tıltay gibi kenti ve Halet Hoca'yı seven dostlarımızdan oluşan komite dönemin Turizm ve Kültür Bakanı Sayın Ömer Çelik'e ulaşmış ve olumlu yanıt almıştık. Hatta bu iş için ödenek bile ayrılmıştı” dedi.

Abidin Dino Parkı'ndaki Abidin Dino, Yaşar Kemal ve Orhan Kemal heykellerini de yapan Selçuk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mutluhan Taş’ın bronzdan oluşacak olan üç metrelik heykel için sadece masrafını alarak yapma sözünü verdiğini belirten Uygur, “Heykelin tasarımını ise, Halet Hoca'yı Adanalı bir bilim ve bir de halk kadını ile birlikte betimleyecek şekilde düşünmüştük. Ayrıca heykelin kaidesinde Adana'yı ve Karatepe'yi betimleyen rölyefler olacaktı.Ancak bakan değişince tüm çabalar askıya alındı “ dedi.

Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Başkanı Dr. Haluk Uygur, “Şimdi bu heykeli ya Adana'daki yeni müze girişine veya Sabancı Kültür Merkezi ile Tepebağ arasındaki orta refüje dikilmesi gerekir” ifadelerini kullandı.

HALET ÇEMBEL KİMDİR?

Halet Çambel Almanya'nın Berlin kentinde 27 Ağustos tarihinde dünyaya gelmiştir. Türkiye'nin ilk açık hava müzesini kuran Halet Çambel 12 Ocak 2014 tarihinde hayata veda etmiştir.

Yaptığı kazılarla tarihöncesi çağa ışık tutan ve birçok eserin günümüze taşınmasını sağlayan Çambel'in aynı zamanda mimarlık kültürüne yaptığı katkılar da unutulmazdı. Kariyerinin kırılma noktasını 1950'lerde yürüttüğü Karatepe Höyüğü Kazıları ile yaşayan Çambel'in bundan sonra hayatı boyunca üzerinde durduğu en önemli çalışması olacak Karatepe Kazıları, iki usta mimarın elinden çıkacak bir mimarlık eserinin temellerini atacaktı.

Hitit antik kenti Karatepe, 1946 yılında Prof. Bossert ve Halet Çambel tarafından keşfedilmişti. Bu tarihten sonra Çambel'in hayatını adayacağı Karatepe Kazıları, tarih öncesi birçok eserin günyüzüne çıkmasına katkıda bulunurken mimarlık kültürüne de büyük bir katkı koydu.

1950'lerde Karatepe Kazılar'ında elde edilen arkeolojik buluntuların restorasyonu, korunması ve sergilenmesi için geniş bir alanın saçaklıkla örtülmesi gereksinimi burada bir mimari eserin oluşmasına katkıda bulunur. Çalışmalara başlayan müteahit işi bıraktığı için Çambel'in eşi Nail Çakırhan yarım kalan çalışmaları yürütmek üzere işe koyulur. Böylece Türkiye'nin ilk Ağa Han ödüllü alaylı mimarı Nail Çakırhan, avan projesini Turgut Cansever'in yaptığı Karatepe projesi ile mimarlığa adımını atmış oldu.

İki usta mimarın birlikteliğinde Türkiye'nin ilk açık hava müzesi ve ilk geniş saçaklı görünebilen beton uygulaması ortaya çıktı. Bundan sonra da kazı evi, karakol, orman bölge şefliği binaları, bölge okullarının inşası birbirini takip etti. Çambel ve Çakırhan çiftinin Karatepe'deki büyük çabaları, arkeoloji ile mimarlığın iç içe geçtiği başarılı bir proje ortaya çıkararak mimarlık kültürüne unutulmaz bir katkı koymuş oldu.