ATATÜRK’ÜN ADANA’YA GELİŞİ

15 Mart 1923 günü Mustafa Kemal’in treni Toroslardan geçerek Adana’ya doğru yol alıyordu. Eşi yanındaydı. Trenin her geçtiği istasyonda Anadolu halkı selama durmuştu. Toprak, taş, dağ, yol yolak, ağaç, çiçek, bağ, bahçe ayağa kalkmış selamdaydı. Tren, Yenice İstasyonu’na gelince Adana, Mersin, Tarsus, bütün Çukurova hep oradaydı. Atatürk, trenin penceresinden selamladı halkı. Halk coşkuyla, davul zurnayla atasını karşıladı. Yaşa var ol sesleri doldurdu istasyonu. Genç kızlar demet demet çiçek sundu Ata’sına. Her yer çiçeğe kesti.

İsmail Habip Sevük, Damar Arıkoğlu, Kılıç Ali, Hüsrev Sami, Refik Koraltan, Mahmut Soydan Şair Mehmet Emin Yurdakul, İsmail Hakkı Tekçe, Yaver Recep Zühtü, özel doktoru Asım Arar yanındaydılar.

Tren, yavaş yavaş bütün görkemiyle girdi Adana İstasyonu’na. Bütün Adana ve çevre halkı doldurmuştu istasyonu. Yollarda, damların üstünde, pencerelerde, ellerinde çiçeklerle selam durmuşlardı. Atatürk, bu coşkulu halkı selamlaya selamlıya geçti. Çiçek yağmuruna tuttular Atatürk’ü…Atatürk Hükümet Konağına vardı…

Atatürk’ün Adana’ya ikinci gelişiydi. Konuşmalarında “Bende bu vakayiin ilk hissi teşebbüsü bu memlekette, bu güzel Adana’da doğmuştur” dedi.

Kalabalıklar arasında siyah tüllere bürünmüş iki genç kız Ata’ya doğru yürüdü. Birinin elinde “İskenderun”, diğerinin elinde “Antakya” yazılı levha vardı. Ata’dan izin alıp, Ayşe Fıtnat ateşli bir konuşma yaptı. Hatay’ın düşman işgalinden kurtarılmasını istedi…

Zaten sorun da buydu. Atatürk de bunu istiyordu. “Türkün asırlarca yaşadığı öz yurdu düşman elinde kalamaz…” dedi. Bundan sonra Hatay’ın kurtarılması çalışmaları başlatıldı. Tayfur Sökmen Başkanlığında Bağımsız Hatay Devleti kuruldu, 1939’da ülkeye katıldı.

Atatürk’ün kalacağı Suphi Paşa Köşkü belediye başkanlığı ve valilik tarafından hazır edilmişti. Bu sıralarda, Batı Klikya Komutanı Sinan Paşa’nın eşi Mustafa Kemal’i konuk edebileceğini söyledi. Fakat Atatürk, Adanalıların hazırladığı evde kalacağını belirti. Köşkte iki gün kaldılar. Şimdi bu köşk Atatürk Müzesi olarak işlev görmektedir.

Atatürk, gezilerini, incelemelerini sürdürdü. Türk Ocağını, Belediyeyi, Askeri Mahvili, Müdafayı Hukuk Cemiyetini, Hastaneyi, Öğretmen Okulunu, Çiftçiler Birliğini, Esnaflar Derneğini uğradı.  Yetkilerle görüştü, konuştu.

Türk Ocağı’nda şunları söyledi:

 “… Bir taraftan güzel Seyhan kana bulanıyordu, diğer taraftan güzel İzmir yıkılıyor; İstanbul’un, Edirne’nin üzerinden geçen bir ateş, bir alev Anadolu’nun her tarafını sarıyordu. Sultan denilen bir eşkıya saltanatları uğruna asırlardan beri kan döken milletini boğmak için Yunan ordularıyla yarış edecek kadar alçalıyordu. Hain bir hükümet yabancıların hazinesine avuç açmış;Türk milletinin namusunu satıyordu…”(1)

Atatürk gezilerini sürdürüyordu. Öğretmenler Derneği’ne uğradı. Dernek, Sultani Mektebi (Eski Kız Lisesi)’de onuruna şölen verdi. Mustafa Kemal, soluna eşini, sağına Vali Refet Bey’i oturttu. Kız Öğretmen Okulu Müdüresi, Latife Hanım’ın yanında yer aldı. Şölen sonuna doğru Şair M. Emin Yurdakul uzun bir manzume okudu. İzciler sportif gösteriler yaptılar. Atatürk öğrencilerin bu davranışlarını, çalışmalarını çok beğendi. “Kuvvetli olmak için çok çalışınız. Çalışmalarınız memleket için örnek olsun” dedi.

Buradan ayrıldıktan sonra Çiftçiler Birliğine uğradı. Çiftçiler Birliği, altından yapılmış minyatür bir saban armağan ettiler. Çok duygulanan Atatürk “Bu memleketin efendisi çiftçiler ve köylülerdir” dedi.

Esnaflar Derneğinde; bir milletvekilinin hafta taline karşı olduğu belirtildi. Atatürk bunun yanlış olduğunu söyledi. Hafta tatilinde dinlenmenin yararlı olacağını belirtti. “Bir millet sanat ve sanatkardan mahrumsa, tam bir hayata malik olamaz. Böyle bir millet bir ayağı topal, bir kolu çolak, sakat ve hasta bir kimse gibidir…” dedi.(2)

Atatürk’ün Adana’mıza gelişinin 97. yılındayız. O’nu, sevgiyle, saygıyla anıyoruz. İlkelerinden ayrılmıyoruz. Yaşasın Atatürkçülük, var olsun milletimiz…(3)

………..

Dipnot: (1, 2) Taha Toros, Atatürk’ün Adana Seyahatleri, s. 22, 42.; Adana Kent Konseyi y, 2001  // (3). MDB- Atatürk Adana’da, Yeni Adana Gazetesi, 04.01.1986

                                                                                                       14.03.2020, Adana