Atatürk I. Dünya Savaşı bitiminde (31 Ekim 1918) Aadana’ya gelmişti. Liman Von Sanders Paşa’dan, Yıldırım Orduları Grup Komutanlığını teslim almıştı. Buradan yaptığı girişimlerle Kurtuluş Savaşı’nı başlatmış, düşmanı yurttan kovmuştur.
Beş yıl sonra (15 Mart 1923) Adana’ya geldiğinde, “Bende bu vakayiin ilk hissi teşebbüsü bu memlekette, bu güzel Adana’da doğmuştur” demiştir
Atatürk’ü Adana halkı istasyonda büyük bir ilgi, sevgi,, saygıyla karşılamış, kent merkezine doğru ilerlerken siyahlara bürünmüş iki Hataylı genç kız Atatürk’ün karşısına çıkmış, Bizi kurtar Atam bizi kurtar diye seslenmişlerdir. Atatürk şöyle yanıt vermiştir: “Türkün asırlarca yaşadığı öz yurt yabancıların elinde kalamaz…”Nitekim kalmamıştır. Hatay, Atatürk’ün ölümünden sonra Anavatana katılmıştır…
Vilayet Konağı’na gelindi. Kentin ileri gelenleriyle görüşüldü, tanışıldı. Akşam, Vilayet ve Belediye tarafından hazırlanan Seyhan Nehri karşısında bulunan Suphi Paşa Konağı’nda kaldılar, yemeklerini yediler.
Atatürk, iki günlük Adana gezisi sırasında yirmi kadar yere uğradı. Bilgi aldı, bilgiler verdi, konuşmalar yaptı. Türkocağı Genel sekreteri, Yeni Adana Gazetesi’nin baş yazarı Ferit celal Güven “Gazi Paşa sizinle iftihar etmek her Türkün hakkıdır. Ülkemizi düşman elinden kurtardınız. Size şükranlarımızı sunarız…” dedi. Atatürk “Genç Arkadaşlar” diye seslenerek “… Şüphe yok ki arkadaşlarım birlikte; milletin en feci günlerinde vicdanımıza düşen görevi yaptık. Bu cüreti, bu cesareti sizlerden aldık…” karşılığını verdi.
Adana Belediye Başkanı Ali Münif Yeğenağa “Sultani Mektebi”nde 151 kişilik görkemli bir yemek verdi. Şöyle dedi; “İnsanlığı tufandan kurtaran ikinci babasınız. Namınız tarihte ebedi kalacaktır…” Atatürk, “Adanalılar, ulusal davada görevlerini yerine getirmiştir. Aranızda bulunmaktan bahtiyarım…” diye yanıtlamış, Kolordu’yu, Müdafaayı Hukuk Cemiyetini, Hastaneyi, Senayi Mektebi’ni, Öğretmenler Derneği’ni, İzcileri, Kız Öğretmen Okulu’nu, Adana Çiftçiler birliğini, Adana Esnaf ve Sanatkarlar örgütünü ziyaret etmiştir.
17 Mart 1923 sabahı vedalaşıp ayrılmıştır
(*) Taha Toros, Atatürk’ün Adana Seyahatleri, Adana Kent Konseyi Yayınları, 2001.
15.03.2021, Adana