Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Ocak 2023’e kadar Türkiye’nin doğu sınırındaki 83.000 kara mayınının temizlenmesi amacıyla, bugün 18,6 milyon Avro tutarındaki projenin açılışını yapıyor. Milli Mayın Faaliyet Merkezi (MAFAM) ile işbirliği içerisinde, AB fonlarıyla desteklenen proje kapsamında 4,2 milyon metre kare alan, sivil halk ve sınır yönetimi personeli için güvenli hale getirilecek. Yeni proje, 2016 yılından bu yana 46.000 mayının temizlendiği ve 4,7 milyon metre kare alanın mayınsız hale getirildiği projenin önceki iki ayağının devamı olarak toplam 18,6 milyon Avro ilave AB desteğiyle hayata geçiriliyor.
Proje açılışı münasebetiyle, AB Türkiye Delegasyonu Başkanı, Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut şunları söyledi: “Entegre sınır yönetimi, devlet sınırlarının mayından temizlenmesi dahil tüm programlama çalışmalarında AB’nin desteklediği bir yaklaşımdır. Modernize edilmiş, maliyet etkin ve daha önemlisi insani bir sınır koruma yaklaşımını ifade eder. AB’nin kara mayınlarının temizlenmesine verdiği destek, Türkiye’nin 2004 yılından bu yana taraf olduğu, ve anti-personel kara mayınlarının kullanılmasını yasaklayan Ottawa Sözleşmesi’nden doğan taahhütlerini yerine getirmesine yardımcı olmaktadır.”
UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton da şunları söyledi; “Kara mayınları sınırların kontrolünde en insanlık dışı yöntem olarak tüm dünyada kınanmaktadır. Ayrım gözetmeksizin can almakta ve sınır yönetiminden sorumlu olanları korumak yerine hayatlarını tehlikeye atmaktadır. Bu nedenle, UNDP Türkiye’nin halihazırda dünyada Birleşmiş Milletler himayesinde gerçekleştirilen en büyük mayın temizleme projesini yürütmesi bizi çok gururlandırıyor. Faaliyetlerin geniş kapsamı, Türkiye’nin AB standartları uyarınca sınır yönetiminde insani bir yaklaşım benimseme konusunda güçlü kararlılığının bir kanıtıdır.”
AB Büyükelçisi Nikolaus Meyer-Landrut ve Louisa Vinton, MAFAM Direktörü Tuğgeneral Mehmet Zeki Eren ile birlikte, kara mayınlarının tespiti ve güvenli şekilde imha edilmesinde görev alan mayın temizleme ekiplerinin çalışmalarını yerinde incelemek üzere Iğdır yakınlarında bir mayın tarlasını ziyaret ettiler. Toplamda Türkiye’nin dört şehrinde halen 16 mayın arama köpeğiyle birlikte 175 mayın temizleme uzmanı görev alıyor.
Tuğgeneral Eren ise şunları söyledi: “Türkiye’nin sınır gözetim ve yönetim kapasitesini geliştirmek için 2016’dan bu yana AB ve UNDP ile bu insani mayın temizleme faaliyetlerinde başarılı bir şekilde çalışıyoruz. Kara mayınlarının oluşturduğu riski ortadan kaldırmayı amaçlayan bu çabalarımızın insanların daha güvenli bir ortama kavuşmasını ve yerel ekonominin gelişmesini sağlayacağına olan inancımız tamdır."
Proje kapsamında mayından arındırılan arazinin bir kısmı, yöredeki başlıca uğraşlar olan hayvancılık ve çiftçiliğe açılacak olup proje sayesinde mayın temizleme görevlisi, sağlık personeli, idari destek personeli ve şoförlük gibi mesleklerde 450'den fazla iş imkânı yaratılarak yerel topluma da destek sağlanacak. Daha önce uygulanan aşamalar sonrasında, bazı yerli mayın temizleme görevlileri, yurt dışında yeni iş imkânlarına sahip oldu.
Proje kapsamında mayınların temizlenmesinin yanı sıra MAFAM personeline yönelik kalite yönetimi, mayın tespit köpekleriyle birlikte çalışma; veri yönetimi ve veri analizi de dâhil olmak üzere teknik araştırma operasyonları gibi alanlarda eğitimler verilecek. Bu da önceki aşamalarda MAFAM, Kara Kuvvetleri ve İçişleri Bakanlığı'ndan 500'den fazla personelin yararlandığı eğitimlerin devamı olacak.
2,5 milyon ABD Doları tutarındaki ek devlet desteğiyle birlikte, gelecek dönemde yapılacak mayın temizleme çalışmalarına yönelik hazırlık çalışmalarının bir parçası olarak UNDP, diğer bölgelerdeki 3.502 mayın tarlasıyla ilgili değerlendirme çalışmalarında da MAFAM’ı destekleyecek.
Son olarak proje kapsamında dört ilde yerel halkın kara mayınlarının oluşturduğu riskleri daha iyi anlamasını sağlamak üzere, mayın ve patlamamış mühimmat risk eğitimi verilmesi konusunda sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte çalışılacak ve jandarma tarafından 900'den fazla köyde verilecek olan eğitimlerde kullanılacak olan materyaller sağlanacak.
Türkiye 2004’te Ottawa Sözleşmesi’ne taraf olarak, anti-personel kara mayınlarını aşamalı olarak kaldırmayı ve insani bir sınır gözetleme sistemi kurmayı kabul etmiştir. UNDP'nin çabaları, bir yandan AB tarafından entegre sınır yönetimi için belirlenen hedeflere ulaşılmasını sağlarken, diğer taraftan da Ottawa Sözleşmesi’ne uyum yolunda ölçülebilir bir ilerlemenin kaydedilmesine yardımcı olmaktadır. Türkiye, UNDP'nin mayın temizlemek ve ulusal mayın çalışmaları makamlarını desteklemek üzere birlikte çalıştığı 30 ülkeden biridir.
