UYGUR’DAN “SANAT NİÇİN LAZIM” KONFERANSI

Vahit Şahin

Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Başkanı S. Haluk Uygur,  "Sanat Niçin lazım "konulu bir konferans verdi.

Kocaeli Toplum Ruh Sağlığını Geliştirme Derneği Başkanı Dr. Bülent Coşkun'un moderatörlüğünde ve Fatih Sevdi, Miraç Nur Musağlu ve Sena Tali'nin de tartışmacı olarak katıldığı programda Uygur, sanat ürünü, sanatın düşünme sistematiği ve sanatın kentte üretilerek, o kenti sanat okulu haline getirilmesi üzerinde durdu.

Uygur şunları söyledi:

“Birçok iş insanı dostumdan duyuyorum, “Yahu bu ülkede ekonomik bir sıkıntı içinde, dolar almış başını gidiyor, fabrikalar kapanıyor, ticaret sıkıntılı, işsizlik artmış, eğitim önemli bir problem, siz ‘sanat, sanat’ deyip diyorsunuz. Durumumuz böyleyken sanatın bize ne faydası olur ki? Sezen Aksu’yu dinlesek ne yazar, dinlemesek ne? Çukurova Senfoni’ye gidiyorum diye müşterim mi artacak?” Bu kez ben dostlarıma soruyorum: “Siz fabrikanızın arka tarafındaki boş araziye portakal fidanları dikmişsiniz. Şimdi size hiçbir katkısı yok. Ancak on yıl sonra oradan para kazanabileceksiniz. Keşke onun yerine fabrikanızı büyütüp hemen kazanca dönüştürebileceğiniz bir şey yapsaydınız.” Tabi ki bana, portakal bahçesi yapmalarının gerekçelerini, uzun vadeli kazancın önemini içerecek şekilde uzun uzun anlatıyorlar. Ben de onlara “İşte, hepimiz sanatı da tam bu noktadan düşünmeye başlamalıyız” diye cevap veriyorum.”

“Sanat konu olunca, genellikle yanlış bir yerden değerlendirmeye başlıyoruz” diyen Uygur, “Sanatı, Zülfü Livaneli’nin bize sunduğu şarkının kendisi sanıyoruz. Veya Nuri Bile Ceylan’ın ödül almış bir filmini sanat olarak görüyoruz. Hâlbuki sanatçıların bize sundukları şey sanatın kendisi değil, daha doğru bir ifadeyle sanatın ürünleridir. Bize sunulanlar önemli tabii ki. Önemli ama asıl önemli olan, bize sunulanlar değil, bu sunuları oluşturan düşünce sistematiğidir” dedi.

Uygur, sanat ve sanat ürünü arasındaki ilişkiyi ise şöyle izah etti:

“Bir otobüs fabrikasının, diyelim ki 0001 kod numarasıyla ürettiği otobüs, bir üründür. Kendi çapında değerlidir, ancak asıl değerli olanın o ürün değil, o ürünü imal eden düşünce, organizasyon ve teknik donanım olduğunu biliyoruz. Değer açısından bir otobüs fabrikasının önemi ile o bir tek otobüs kıyaslanabilir mi? İşte, sanat ve sanat ürünü arasındaki ilişki de böyle bi şey bence. Önemli olan, Orhan Kemal’in “Hanım Ağa” romanı değil, onu üreten, üretirken yaşamı boyunca topladığı bilgileri kendince yorumlayarak bir düşünce ürününe çeviren, bu çeviriyi yaptıkça da yeteneğini geliştiren Orhan Kemal’in kendisidir.”

Uygur şunları kaydetti:

“Sanatçıların ürünleri, onların düşünme sistemine ulaştığımız en kısa yollardır. Eğer bir genç, sanat ürünlerini bir eğlence aracı olarak görmeyip arkasındaki düşünme sistematiğini hissetmeye başladıysa- ki bu ancak eğitim sisteminin böyle organize olmasıyla olur, artık kendisi de bir Orhan Kemal, bir Fazıl Say, bir Cemal Süreyya olmuştur. Kısacası sanat denildiğine aklımıza bir düşünme sistemi, sanatı benimsemiş toplum denildiğinde ise kıvrak düşünen, kritik zamanlarda hızla zeki çözümler üretebilen, insanların birlikteliği gelmelidir.”

Uygur, “Eğer “sanat” faaliyeti olarak sadece parayı basıp dışarıdan kentimize meşhur olmuş bir sanatçıyı getirmeyi algılarsak, “Yahu bu ekonomik bunalımda, sanat bizim nasıl önceliğimiz olabilir” düşüne dostlarım haklı olabilir. Ama bunun yerine kentte sanat üreterek yaşayanları, kentli ile bir araya getirip sanat ortamını sağlarsak, sanatın düşünme sistematiğinin tartışıldığı bir okul haline getirirsek, insanlarımızın zekâsının kullanabilirliğini ortaya çıkarıp geleceğimizi kurgulamış oluruz” diye konuştu.

Sanatın hissettirdiği düşünme sistemleriyle donanmış, mühendislerin, ekonomistlerin veya yöneticilerden oluşmuş bir kadro ile ülkenin sorunlarını çözebilecek fikirlerin ne kadar hızlı üretilebileceğinin görme şansını olacağını kaydeden Uygur, “Yani ekonomiyi düzeltecek güç de, işsizliği azaltıp üretimi artıracak düşünce de sanatın düşünme sistematiği ile yetişmiş gençlerin beyninde saklı” şeklinde konuştu.