Ukrayna’da ikinci yılına giren savaş küresel silah ticaretini arttırmış durumda. Ülkeler kendilerini muhtemel çatışmalara hazırlarken yeni teçhizatlara da talep artıyor. Savaş silah endüstrisindeki uzun süreli ilişkileri etkilerken kimin kime ne sattığı konusunda hesapları yeniden düzenledi ve müşterilerin envanterlerinde görmek istedikleri ürünler konusundaki taleplerini de değiştirdi.
Los Angeles Times gazetesinde yayınlanan analiz haberde, Avrupa ülkelerinin hem stokları dolu tutmak hem de Kiev’e roket, füze ve tank desteği sağlamak için savunma harcamalarını arttırdığına dikkat çekiliyor. Alman hükümeti İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra askeri konulardaki tereddütünü bir kenara bırakarak ordusu için 100 milyar dolar ayırdı.
Asya’da Japonya ve Güney Kore Çin’e karşı askeri harcamalarını arttırıyor. Çin, 2022’de savunma bütçesini yüzde 7 yükseltmişti. 16 milyar dolarlık artış Pekin’in savunma bütçesindeki en yüksek artışlardan biri oldu.
Silah şirketlerinin borsalardaki değeri de yükseliyor
Silah şirketlerinin borsalardaki değeri de yükselerek son yıllarda görülen en iyi seviyeye geldi.
İngiliz güvenlik, savunma, uzay şirketlerini temsil eden ADS Grup’tan Kevin Craven’a göre Ukrayna savaşından önce insanlar paralarını savunma endüstrisinden farklı şirketlere yatırıyordu.
Craven, savaştan bir yıl sonra insanların hükümetin ilk işinin vatandaşlarını ve özgürlükleri korumak olduğunu hatırladığını kaydediyor. Craven bunun da önemli askeri ve savunma endüstrisi gerektirdiğini vurguluyor.
Kevin Craven, İngiltere’nin Ukrayna’ya güçlü askeri desteğinin olası müşterilerin Londra’nın Kiev’e gönderdiği bu teçhizatlara ilgisini arttırdığını da kaydediyor.
İngiltere Amerika’nın ardından Ukrayna’ya en fazla silah desteği sağlayan ülke. Londra Kiev’e tanksavar füzeleri, zırhlı araçlar, topçu bataryaları gönderiyor. İngiliz tankları Challenger 2’lerin de kısa süre içinde Ukrayna’da olması bekleniyor.
Abu Dabi’deki silah fuarı yoğun ilgi gördü
Geçtiğimiz günlerde Abu Dabi’de düzenlenen silah fuarı da son dönemde bir açıdan silah sektörüne artan ilgiyi ortaya koyan bir etkinlik oldu.
Uluslararası Savunma Sergi ve Konferansı’na aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 65 ülkeden 1350 şirket katıldı.
Sadece Türkiye’den 50’den fazka firmanın fuara katıldığı belirtiliyor.
Fuarda görücüye çıkan silahlar savaşın sektörün yönünü de değiştirdiğini ortaya koydu.
Özellikle fazla maliyetli olmayan, savaş alanını gözlemleyen ardından da bir hedefe kilitlenebilen insansız hava araçları dikkat çekti.
Son aylarda Rusya, Ukrayna altyapısını İran yapımı insansız hava araçlarıyla hedef alıyordu.
Silah şirketi Edge’nin sahibi Faisal Bannai, Ukrayna’daki savaşın otonom sistemler ve elektronik savaşın ne kadar hayati olduğunu müşteri ülkeler için gösterdiğini belirtiyor.
Geleceğin bunda olduğunu belirten Bannai, bomba ya da mühimmat satabileceğini ama işinin asıl kısmının bu teçhizatlardan oluşmadığını da vurguluyor.
“Ukrayna’daki savaş bizim için büyük reklam oldu”
İnsansız hava aracı üreten Baykar şirketinden Bahadır Özer de “Ukrayna’daki savaş bizim için büyük bir reklam oldu” diyor.
Savaştan önce de şirket Ukrayna’ya Bayraktar TB2 insansız hava aracını gönderiyordu. Nispeten düşük maliyetli drone Karabağ, Libya ve Suriye’de de etkili şekilde ve Ukrayna’daki savaşta da adından söz ettirdi.
Los Angeles Times gazetesine konuşan Özer, TB2’nin uzun süredir başarılı olduğunu ama şimdiki farkın Batı’nın da dikkatini çekmesi olduğunu belirtti.
Bahadır Özer, NATO üyesi Polonya dahil 28 ülkenin TB2 satın aldığını ve daha fazla ülkenin ilgi gösterdiğini de kaydediyor.
“Savaş silahlara ulaşma isteğini daha da arttırdı”
Merkezi Stockholm’da bulunan Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü SIPRI’nin verilerine göre küresel silah satışı 2021’de yaklaşık yüzde 2 arttı. SIPRI, Ukrayna’daki savaşın 2022’de silahlara ulaşma isteğini daha da arttırdığını belirtiyor.
Rakamlar da bunu doğruluyor.
Amerika’yla yabancı ülkeler arasındaki silah satışı 2022’de 51,9 milyar dolar arttı.
Bunun önemli nedeni Amerika’nın Avrupa’daki müttefiklerinin Rusya’nın Ukrayna işgali sonrası kendilerini silahlandırmak için hızlı hareket etmeleri.
Önceki yıla kıyasla bu yüzde 49’luk bir artış anlamına geliyor.
Doğrudan ticari satışlar yani yüklenici firmalardan hükümetlere doğrudan satışta da büyük artış var. 2021’de 103,4 milyar dolar olan satış, 2022’de 153,7 milyar dolara yükselmiş.
“Rus savunma sanayine yaptırımlar ABD ve Batılı savunma şirketleri için fırsat”
ABD Savunma Bakanı Llyod Austin silah satışlarının daha hızlı olması için “Tiger Team” adında Ağustos ayında bir ekip kurmuştu.
Defence News dergisine göre Amerikalı yetkililer Rusya’nın savunma endüstrisine karşı yaptırımların Amerikalı ve Batılı savunma şirketleri için bir fırsat olduğunu söylüyor.
SIPRI’ye göre Rusya 2021’de en fazla silah ihracatı yapan ikinci ülkeydi.