ÇÜTAM, EFSANE VALİ ZIYA PAŞA’YI ANDI

Vahit Şahin
Şair, yazar, siyasetçi ve devlet adamı olan Adana eski valilerinden Ziya Paşa, Adana'da anıldı.
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi (ÇÜTAM) Kültür Evinin 17 Mayıs 2024 tarihli ZiyaPaşa’yı anma toplatısının konukları, Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Bedri Aydoğan, Öğretmen (MEB) Nazan Balcı, ÇÜ FEF Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğrencileri Berkin Benlidayı, Nurefşan Tunç ve Selin Aytekin oldular.
Adana’nın bağrında şair ve devlet adamı olarak bilinen Ziya Paşa için ilk olarak adının verildiği Ziya Paşa Parkında bir anma töreni gerçekleştirildi. Ardından, konuşmacıların ve ÇÜTAM katılımcılarının katkılarıyla ÇÜTAM Kültür Evinde, Dr. Öğr. Üyesi Bedri Aydoğan tarafından Taha Toros’un Kaleminden Ziya Paşa’nın Valiliği” başlıklı konuşma yapıldı. Öğretmen Nazan Balcı ve ÇÜ FEF öğrencileri, ZiyaPaşa’nın şiirlerinden örneklerle konuşmaya eşlik ettiler. Çok yönlü bir insan olan Ziya Paşa’nın hem devlet adamlığı hem de şairlik yönlerinin ele alındığı konuşmanın sonunda, katkı ve katılımlarından ötürü konuşmacılara Merkez Müdürü Prof. Dr. A. Deniz Abik tarafından teşekkür belgesi takdim edildi.
Osmanlı Devleti dönemininde Adana’da 2 yıl valilik yapan ve Adana merkezde adı mahalle, bulvar,sokak, okullara ve parklara verilen Ziya Paşa adıyla 1976-1977 yılları arasında Adana Belediyesi bünyesinde, yönetmenliğini Bünyamin Satanoğlu’nun yaptığı Ziya Paşa Tiyatrosu’da kurulmuştu. Adana'da 1950'li yıllarda ana cadde işlevi kazanan işlek yol, adını Ziya Paşa'dan alır.

ZİYA PAŞA KİMDİR?

Ziya Paşa (Osmanlıca: doğum adıyla Abdülhamid Ziyâeddin (1829, İstanbul - 17 Mayıs 1880, Adana), Tanzimat devri devlet ve fikir adamı, gazeteci ve şairdir. Osmanlı İmparatorluğu'nda 19'uncu yüzyılın en önemli devlet adamlarından birisidir ve Tanzimat edebiyatının en fazla eser veren yazarlarındandır.
Ziya Paşa,Fransız İhtilali'nin getirdiği düşüncelerden etkilenmiş ve şiirlerinde Divan şiir biçimleriyle hak, adalet, uygarlık, hürriyet gibi temaları işlemiştir. Ziya Paşa, yenilikçi düşüncelere sahip olsa da Divan şiir geleneğinden kopamaz ve şiirlerinde aruz ölçüsüyle ve ağır bir dille yazar.
Sultan Abdülaziz döneminde Avrupa'ya kaçarak Jön Türkler'e katıldı. Çıkardığı gazete aracılığıyla devrin hükûmetini eleştirdi. Yurda döndükten sonra vali olarak hizmet verdi ve görev yeri olan Adana'da öldü.
"Âyinesi iştir kişinin lafa bakılmaz / Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde" ve "Nush ile yola gelmeyeni etmeli tekdir / Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir" gibi kimi beyitleri atasözü olmuştur.