1637’DEN SONRA YAPILAN VE OSMANLI DEVLETİNDEN GÜNÜMÜZE KADAR GELEN KESİRİ HAN VEYA BAYRAMPAŞA KERVANSARAY’I HER ŞEYE RAĞMEN TÜM MUHTEŞEMLİĞİ İLE DURUYOR

Karaisalı Belediyesi Başkan Yardımcısı Recep Ak, Adana Büyükşehir Belediyesi Destek Hizmet Daire Başkanı Mustafa Akyıl, Mehmet Sürmeli, İbrahim Efe ve Vahit Şahin Kesiri Han'da incelemelerde bulundu. 


KESRİK KERVANSARAYININ SIRLARI:

  (Tarihçi Cezmi Yurtsever’in kaleminden Kesiri Han)

Çakıt ırmağının kıyısında ve bahar mevsimi ile birlikte boy atarak yeşeren buğday tarlalarının arasında görülen duvarları ile kare şeklini andıran tarihi yapıya bakanlar onun için “Kesrik Han” ismini vermişlerdi. Sadece kalaklarında Eski İran hükümdarı Kisra’nın isim bırakmış olduğu yerde yaptırılan muhteşem bir anıtsal yapı olarak düşünüyorlardı. Bilmiyorlardı ki tarihi binanın adı “Bayrampaşa kervansarayı” veya belgelerdeki ismiyle Çakıt Hanı’dır…    

  Osmanlı Padişahı IV. Murat, İran’a hükmeden Sefavi hükümdarının Osmanlı’ya bağlı Bağdat şehrini ele geçirmesine cevap vermek için savaşmaya karar vermişti. 1637 yılında Sadrazamlık görevine gelen Bayram paşa, Osmanlı ordusunun mansur ve muzaffer olması için savaş organizasyonuna çok acele ve en güzel şekilde yapması gerekiyordu.  İstanbul’dan yola çıkan ordunun Eskişehir Konya üzerinden Toros geçitlerine varması ve oradan da Gülek boğazını aşarak Adana’ya ulaşması esnasında konaklama yerine ihtiyaç duyulduğunu biliyordu.  Karaisalı sınırları içinde kalan Çakıt suyu kıyısındaki araziye ordunun “konaklaması” için kervansaray yapılması çalışmasını başlattı. Ustalar gönderildi, Tarsus, Karaisalı Adana yöresine.. Taş ve toprak malzeme, kireç, kereste toplandı. Çakıt suyu kıyısında kervansarayın sur duvarları yükselmeye başlandı.   

Mayıs ayı 1638 tarihi içinde Sultan Murat, ordusu ile birlikte Bağdat üzerine sefer yürüyüşüne geçti.  Osmanlı ordusu menzillerde dura kalka Gülek boğazına ulaştı. Biraz daha aşağıda yeni yapılan kervansaraya gelindi. Ve orada duruldu. Kervansarayı yaptıran Bayrampaşa, kendi servetini ortaya koyarak yaptırdığı ve kendi adıyla söylenen Kervansaray’ın Osmanlı’ya hayırlı uğurlu olması için dua etti. Ve Padişah dahil sayıları on binleri bulan Osmanlı ordusu handa kısa süre mola verdi.  Ve daha sonra oradan da ayrılarak Çukurova’ya ve Adana’ya geldi.  Yol uzundu. Misis köprüsünden geçerek Payas’a ulaşılacak ve oradan da ver elini Diyarbakır ve Musul daha sonra Bağdat… 

Bayrampaşa da padişah ile birlikte sefere katılıyordu. Urfa yakınlarında vefat etti. Ömrü nihayete ermişti ama geride çok sayıda eser bırakarak.  Zaten bir hayli yekün tutan “artan”,  “kesret bulan” servetinden bir kısmını harcayarak yaptırmıştı, Çakıt suyu kıyısındaki Kervansarayını… O’nun bu halinden dolayı “Kesri” veya “Kesrik hanı” adı da verilmişti.    

Bir başka açıdan konuyu ele aldığımızda uydu görüntüleri Kesri Kervansarayı’nın matematikteki kesir şekline uygun olarak kare veya dikdörtgen olarak yapılmıştı. Kesir görünümünden dolayı da bu isim verilmişti.     

  1637 yılı içinde Tarsus Sancağı beyi Mahmud’a gönderilen emirname yazısı ile Çakıt suyu kıyısında bulunan Milvankale ve aynı ismi taşıyan köyde oturanlardan Talukocalı Yörükleri, yol geçişini güvenlik içinde sağlamak ve kervansaraya uğrayanlara her türlü hizmeti yapmakla görevlendirilmişlerdi. Ve bu hizmetlerinin karşılığı olarak da her türlü vergiden de muaf tutulmuşlardı.(1).   

Zaman içinde Bayrampaşa kervansarayına hac ve tüccar kervanları uğradı. Yakınlarda bulunan Kuzoluk hanında da benzer şekilde yolculara her türlü hizmet veriliyordu. 18.yy ortalarında yöreye Menemenci aşireti hakim oldu. 19.yy sonlarına kadar kervansaray çok sayıda insana hizmet verdi. 1. Dünya savaşı öncesi, Gülek boğazına doğru uzanan şose/toprak yolun açılması ve yine aynı yıllarda Almanların Toros tünellerinin yapımına başlaması dolayısı ile kervan devri de sona ermiş oluyordu. Bayrampaşa kervansarayı kendi haline bırakıldı. Taşları söküldü, ev yapımında kullanıldı. O kadar görkemli bir bina idi ki ne kadar taş alınırsa alınsın bitecek gibi değildi. 

Şimdi yolunuz Karaisalı sınırları içinde kalan Çakıt suyunun geçtiği Altınova köyüne uğrarsanız,  birden bire karşınıza çıkacak olan bir zamanların Bayrampaşa Kervansarayı’nın ayakta kalma savaşı veren haline bakarak burada bir tarihin yaşandığını düşünebilirsiniz.  Bir söz vardır:  “Bu dünyada eseri olmayanın yerinde yeller eser” der ya… Kesrik Kervansarayı veya asıl ismiyle 

Bayrampaşa’nın yaptırdığı Çakıt Hanı’nın tarihi özelliğinden dolayı bir kez daha hatırlarız o günleri…

1.Yılmaz kurt, Adana Sancağı Mufassalm Tahrir Defteri, 1572, (lisans tezi-basılmamış), Ankara-

1985, s. 181-183

Yorumlar