PROJE GEREKÇESİ

Bu proje, Karaisalı Stratejik Yol Haritası Eylem Planı’nın “Gelir Getirici Faaliyetlerin Desteklenmesi Stratejik Müdahale Alanı” ve Çukurova Kalkınma Ajansı Çukurova Bölge Planı ile doğrudan ilgilidir.

2015 yılının ilk yarısında uygulanan, Karaisalı Kırsalında Kalkınma Planlamasına Esas Potansiyel ve Dinamiklerin Belirlenmesi ve Stratejik Yol Haritası Çıkartılması Projesi çalışmaları esnasında Karaisalı kırsalında yaşayanların temel uğraşlarının hayvancılık, bitkisel üretim ve orman işçiliği olduğu anlaşılmıştır.

2014 yıl sonu kayıtlarına göre ilçede 9.673 adet büyük baş ve 91.891 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır. Küçükbaş hayvanın da 34.810 adedi koyun, 57.081 adedi keçidir. Yine bu çalışmada yapılan hesaplamalara göre Karaisalı kırsalında koyundan elde edilen toplam yıllık hasıla brüt 5.269.000 (beş milyon iki yüz altmış dokuz bin) TL, keçiden elde edilen toplam yıllık hasıla ise brüt 13.003.000 (on üç milyon, üç bin) TL düzeyindedir.

Proje kapsamında yapılan “Hane Halkı Aylık Gelir Düzeyi Araştırması”nda hanelerin %23’ünün gelirin 550 TL’nin altında kaldığı; 551 – 1.100 TL arası gelire sahip olan hanelerin toplamın %40’ı olduğu, hanelerin %22’sinin 1.101 ila 2.450 TL arası gelir elde ettiği; ankete katılanların %12’si cevap vermekten kaçınırken hanelerin sadece %3’ünün 2.451 TL ve üzeri gelir elde ettikleri görülmüştür. Bu rakamlardan, ilçede yaşayan nüfusun 2/3’ünün asgari ücret seviyesinde ve asgari ücretin altında aylık gelire sahip olduğu anlaşılmaktadır.

Diğer yandan, yine bu çalışmada ilçedeki toplam nüfusun %4.8’inin yaşlılık ve engelli aylığı aldığı; ilçe genelinde %7,5 oranında olan yeşil kartlı vatandaş (geliri asgari ücretin 1/3’ü ve daha altında olanlar) sayısının, kırsalda %12 oranına ulaştığı görülmektedir. Aynı oran Çukurova Kalkınma Ajansı Çukurova Bölge Planı’ndaki analizlerde, 2012 yılı için, %15,35 - %25.09 olarak verilmiştir. (Bakınız: Sayfa 124) Bu da ilçe kırsalındaki yoksulluk düzeyinin vahameti hakkında bir fikir verebilir.

Öte yandan son otuz yıllık hükümet politikaları ile orman düşmanı gösterilen ve gerçekten “günah keçisi” yapılan, “keçi yetiştiriciliği” geçmişteki hayvan miktarının %15’i-20’si seviyelerine gerilediği halde, mevcut varlığının 60.000’ler seviyesinde olduğu tespit edilmiştir.

Bir başka ilginç durumun da, ilçe sınırları içerisindeki toplam 784.743 da. orman alanının %50’si (388.515 da.) “otlatmaya uygun ve otlatmaya açık” iken, bu durumun kırsal hanelerin bilgisi dışında olduğudur. Vatandaşın gözünde yıllardır uygulana gelmekte olan “otlatma yasağı” halen devam etmekte; ilgili kurum ise bu konuda halkı aydınlatıcı bir bilgilendirmeden kaçınmaktadır.

Geviş getiren hayvanların midesi yani “rumen”, şahane bir “aygıt”tır. İnsan gıdası olmayan doğadaki otu, çalı çırpıyı, dikeni, kuru otu, yeşil ağaç dallarını, kabuklarını ve benzerlerini ete ve süte dönüştürerek insanlığın emrine sunmaktadır. İlçemizde yeterli mera alanı bulunmamakla birlikte, keçi otlatılmasına yeterli ormanlık ve çalılık alanımız fazlasıyla vardır. Yapılan hesaplamalarda ilçede 300.000 baş keçiye yeterli otlatma alanı bulunmaktadır.

Karaisalı Kırsalında Kalkınma Planlamasına Esas Potansiyel ve Dinamiklerin Belirlenmesi ve Stratejik Yol Haritası Çıkartılması Projesi Sonuç Raporu’nda ilçe kırsalında yaşayan halkın gelirlerinde kısmi iyileştirme sağlayabilmek için “koyun ve keçi yetiştiriciliğinin desteklenmesi” bir stratejik eylem olarak önerilmiştir.

PROJE AYRINTILARI

2015 yılı içerisinde Karaisalı Kalkınma, Yardımlaşma ve Girişimciliği Destekleme Derneği’nce hazırlanan ve birinci yılda 2.000.000 (iki milyon) TL maliyeti bulunan “Karaisalı Kırsalında Yoksulluğu Azaltmaya Yönelik, Kadına Pozitif Ayrımcı Bir Yaklaşımla Koyun ve Keçi Destekleme Projesi”, Adana Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 14.07.2015 tarihli 227 sayılı; Karaisalı Belediye Meclisinin 07.08.2015 tarihli ve 64 sayılı kararlarıyla kabul edilerek finansmanı sağlanmış, uygulamaya konulmuştur.

Uygulamaya yönelik olarak T.C. Ziraat Bankası ile 04.05.2015 tarihinde, Karaisalı Gıda, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğü ile 12.08.2015 tarihinde İşbirliği Protokolleri imzalanmış ve proje uygulamasına başlanmıştır. Projeye, duyuruda belirtilen başvuru süresi içinde 302 adet başvuru yapılmış, hak sahibi üreticilerin belirlenmesine yönelik yerinde inceleme, beyanları doğrulama ve puanlama çalışmaları devam etmektedir.

Proje ile birinci yılda 86 aileye toplam 2.236 adet koyun-keçi dağıtılması; oluşturulacak bir teknik destek ekibi eliyle sürekli yayım ve sağlık destek çalışması yapılması; melezleme programı, kaba yem üretimi ve barınak iyileştirme destekleriyle üretimde verimin artırılması planlanmıştır. Projede hayvan dağıtımı beş yıl devam edecek ve beş yılın sonunda 10.000 adet küçükbaş hayvan edindirilecektir.

Proje Belediye Başkan Yardımcısı başkanlığında, proje ekibi yöneticisi ve üreticiler arasından seçimle belirlenen üç üreticinin katılımı ile oluşacak beş kişilik Proje Kurulu eliyle yürütülecektir.

İkinci yıldan itibaren projeye dahil edilecek bir keçi sütü işleme tesisinde “kavsara peyniri” üretimi, bu ürünün yasal korumaya alınması maksadıyla Coğrafi İşaret Mekanizması’na kaydının sağlanması ve pazarlamada yenilikçi bir yaklaşımla, ulusal bir gıda toptancısı kuruluşun (Metro Toptancı Market Türkiye) mevcut pazarlama ağı kullanılarak ürün pazarının bölgesel olmaktan çıkarılıp ulusal pazara yaygınlaştırılmasının yolu açılacaktır.

Aynı zamanda, bu projeye paralel şekilde Büyükşehir Belediyesi’nce yapılacak hayvan pazarı ve mezbaha üzerinden “Karaisalı’da Et Pazarı / Et Panayırı Oluşturulması Projesi” geliştirilerek uygulanması düşünülmektedir. Adana Büyükşehir Belediyesi nezdinde girişimde bulunulmuştur.

PROJENİN FİNANSMAN MODELİ

Projedeki en önemli yenilik finansman yöntemidir. Proje, Karaisalı Belediyesi güvencesi altında T.C. Ziraat Bankası’nca finanse edilecektir. Bu uygulama, yerel ve yeni bir model denemesidir.

Modelde, Karaisalı Belediyesi ve Adana Büyükşehir Belediyesi bütçelerinden proje için ayrılan kaynak, Karaisalı Belediyesi’nce T.C. Ziraat Bankası Karaisalı Şubesi’nde “Kredi Karşılık Fonu” adıyla açılan hesaba aktarılır. Puanlamayla belirlenen üreticilere banka tarafından sübvansiyonlu tarımsal yatırım kredisi kullandırılır. Krediye, Kredi Karşılık Fonu Hesabı üzerine konulan, kredi miktarına yakın bir marj dahilindeki bloke ile Belediye teminat verir. Bu kredi karşılığında Proje Kurulu’nca satın alınan hayvanlardan 25 adet dişi, 1 adet erkek koyun ya da keçi üreticiye teslim edilir. Hayvanların bedeli açılan krediden hayvanın satıcısına ödenir. Kullandırılan kredi bir yılı anapara ödemesiz, altı yıl vadelidir. Üretici ilk yıl herhangi bir ödeme yapmaz. İlk yılın faiz gideri –eğer olursa- Karaisalı Belediyesi’nce üstlenilmiştir. İkinci yıl sonunda, yani kredinin kullandırıldığı tarihten 23-24 ay sonra üretici ilk kredi taksit ödemesi olarak sözleşmede belirtilen nitelikte 6 (altı) adet canlı hayvanı Proje Kurulu’na teslim eder. Ödeme planı 6+6+6+6+8 adet/yıl canlı hayvandır. Proje Kurulu teslim aldığı canlı hayvanları nakde dönüştürerek bankanın vadesi gelen kredi ana para ve faizini öder. Bankanın alacakları bu şekilde ödendiğinde, Kredi Karşılık Fonu üzerindeki bloke azaltılır ve giderek sıfırlanır.

Üretici teslim aldığı 26 adet canlı hayvana karşılık belirlenen ödeme planı uyarınca, altı yılın sonunda toplam 32 adet canlı hayvan teslim edecektir. Görüldüğü üzere Proje “Ayni Kredi ve Ayni Tahsilat” esasına göre yapılanmıştır. Üretici penceresinden bakıldığında “ayın/mal” olarak alınan kredi yine “ayın/mal” olarak ödenmekte; lira, kuruş, faiz, vade farkı, v.s. sorun olmamaktadır.

Ayni Kredi Nedir?

Yararlanıcının yatırım ve üretim girdilerinin gayri nakdi şekilde ve gelecek ürüne mahsuben proje yönetimi (işletme) tarafından sağlanması, çiftçinin temel finansman ihtiyacının köklü ve sürekli olarak bir problem olmaktan çıkartılmasıdır. Kredi geri ödemeleri ürünle takas edilebilmektedir.

Ayni kredi uygulamasında, kredi ve ürün karşılaştırması, üretici ile birlikte geliştirilen katsayılara endekslenmektedir. Örneğin: Süt sığırcılığında bir çuval (50 Kg) yem, 40 kg. süte; besicilikte bir ton kesif yem 90 Kg. canlı hayvana; arıcılıkta bir adet arılı kovan 20 Kg. bala eşdeğerdir, gibi. …

Uygulama; transfer fiyatları, vade farkları veya faiz oranları gibi konularda köklü bir çözüm getirmenin ötesinde, dini inançlarla yöresel görüş ve geleneklere uyumlu olur; geri ödemelerin emniyetini sağlar, kaynakların daha akılcı kullanımına imkan verir.

………………………………………………..

Üretici eğer işletme kredisi de kullanırsa, -ki sigorta, yem alımı, barınak iyileştirme gibi giderler için işletme kredisine de ihtiyaç duyulacaktır- bu krediye de belediye teminat verecek ama kredi taksiti dönem sonunda bankaya, proje ekibinin bilgisi altında, üreticinin kendisince ödenecektir.

Belediye verdiği teminat karşılığında üreticiden kredi miktarı ve %50 oranında cezai şart karşılığına yetecek miktarda, müşterek borçlu iki kefil imzası taşıyan bir bono alır.

Görüleceği üzere Belediye kaynağı harcanıp tüketilmemekte aksine Maliye Bakanlığı, Kamu Hazinedarlığı Genel Tebliği’ne uygun şekilde vadeli hesap, döviz hesabı veya yatırım fonu hesabı şeklinde çalıştırılarak nemalandırılmaktadır.

Bu projedeki yeni finansman modeliyle, bölgenin rekabet edebilirliği ve üretim kapasitesi güçlendirilecek, üretim ve iş ortamının desteklenmesine katkıda bulunulacaktır.

PROJE AMACI VE HEDEFİ

Proje ile Karaisalı kırsalındaki yoksulluğun giderilmesi, böylece ilçeden dışarıya akan göçün durdurulması amaçlanmıştır.

Başlangıçta Karaisalı Belediyesi sahipliğinde, Karaisalı Kalkınma, Yardımlaşma ve Girişimciliği Destekleme Derneği eliyle yürütülen proje hizmetlerinin ve kurulacak tesislerin mevcut tecrübeli personelle birlikte, orta vadede, üretici ortaklığında kurulacak üretici örgütüne devri hedeflenmektedir.

Projenin başarılı ve Karaisalımıza hayırlı olması dileğiyle, esenlikler dilerim.